Cel gry

Gra posiada wiele odmian, spośród których uważane za dyscyplinę sportową są jedynie warcaby polskie (stupolowe) nazywane też międzynarodowymi. Do gry w warcaby używane są warcaby (kamienie) jasne i ciemne. W warcabach międzynarodowych każdy gracz dysponuje 20 kamieniami, zaś w warcabach klasycznych 12 kamieniami. Przed rozpoczęciem partii kamienie są rozkładane na najbliższych, każdemu z graczy, rzędach (liniach) na ciemnych polach tak by dwa środkowe rzędy pozostały puste. W większości krajów gra odbywa się jednak przeważnie na warcabnicy posiadającej 64 pola (często zastępowanej szachownicą), z wykorzystaniem 24 kamieni (po 12 dla każdego z graczy). Celem gry jest zbicie wszystkich warcab przeciwnika (kamieni i damek) albo zablokowanie wszystkich, które pozostają na planszy, pozbawiając przeciwnika możliwości wykonania ruchu. Jeśli żaden z graczy nie jest w stanie tego osiągnąć (każdy z graczy wykona po 15 ruchów damkami bez zmniejszania liczby kamieni pozostających na planszy), następuje remis.

Warianty gry

Istnieje wiele odmian gry w warcaby. Cztery z nich są dostępne na Board Game Arena:

• Warcaby polskie (międzynarodowe, stupolowe (grane na warcabnicy o rozmiarach 10x10 z użyciem „międzynarodowych zasad gry w warcaby")
• Warcaby angielskie (plansza 8x8, kamienie nie mogą bić do tyłu, damki biją do tyłu ale poruszają się tylko o jedno pole w dowolnym kierunku)
• Warcaby brazylijskie (plansza 8x8, kamienie mogą bić do tyłu, damki biją do tyłu, poruszają się o dowolną liczbę pól, muszą zbić jak najwięcej warcab)
• Warcaby rosyjskie (plansza 8x8, kamienie mogą bić do tyłu, nie obowiązuje „zasada bicia większości" i gracz może wybrać dowolne jedno z możliwych zbić, kamień w trakcie bicia przechodzący przez pole damkowe staje się (w locie) damką i kontynuuje dalsze bicie już jako damka).

Sprawdź zasady aktualnej gry: poniżej szczegółowy opis wybranych odmian:

Warcaby polskie

Ruch i bicie

1. Gra w warcaby toczy się pomiędzy dwoma osobami (przeciwnikami) nazywanymi warcabistami (warcabistkami w wypadku kobiet), które wykonują ruchy warcabami na kwadratowej planszy zwanej warcabnicą.

2. Plansza kwadratowa (warcabnica) służąca do gry w warcaby jest podzielona na 100 (warcaby międzynarodowe) lub 64 (warcaby klasyczne) równych pól (kwadratów) na przemian jasnych i ciemnych.

3. Gra w warcaby odbywa się jedynie na ciemnych polach, nazywanych polami aktywnymi.

4. Warcabnica musi być ustawiona między graczami w ten sposób, że każde pierwsze lewe pole dla każdego z graczy jest polem ciemnym.

5. W czasie gry w warcaby rozróżniamy następujące warcaby:

• warcaby zwykłe - kamienie
• warcaby uprzywilejowane - damki.

Kamienie i damki różnią się sposobem poruszania i bicia. Przesunięcie warcaby z jednego pola na inne nazywamy ruchem.

6. Gracze wykonują kolejno po jednym ruchu, na przemian, własnymi warcabami. Pierwszy ruch wykonuje zawsze gracz grający białymi warcabami. Wykonanie ruchu jest obowiązkowe - gracz nie może zrzec się z przypadającego nań ruchu.

7. Kamień może poruszać się po przekątnej tylko do przodu na wolne pole następnej linii.

8. W sytuacji gdy kamień dostanie się na pole przemiany (ostatnia przeciwległa linia w stosunku do linii wyjściowych tzw. podstawa przeciwnika), to staje się damką. W celu odróżnienia damki od kamienia na kamień ulegający przemianie nakłada się warcabę tego samego koloru - czyli koronę damki.

9. Nowo utworzona damka może wykonać ruch w następnym posunięciu po wykonaniu ruchu przez przeciwnika.

10. Damka porusza się po przekątnych (ciemnych polach) we wszystkich kierunkach (do przodu i do tyłu) na dowolne wolne pole.

11. Jeżeli kamień znajduje się w sąsiedztwie po przekątnej warcaby przeciwnika, za którą jest wolne pole, to może on przeskoczyć przez tę warcabę i zająć to wolne pole. Warcaba przeciwnika po wykonaniu ruchu jest usuwana z warcabnicy. Całość operacji nazywa się zbiciem. Zdjętą z warcabnicy warcabę uważa się za zbitą. Zbicie może być wykonane do przodu lub do tyłu.

12. Jeżeli damka po przekątnej znajduje się bezpośrednio lub w dalszym sąsiedztwie warcaby przeciwnika, za którą jest jedno lub więcej wolnych pól, to może przeskoczyć przez tę warcabę i zająć dowolne wolne pole na tej przekątnej. Warcaba przeskoczona jest zdejmowana z warcabnicy. Całość operacji nazywana jest zbiciem przez damkę. Zbicie może być wykonane do przodu lub do tyłu.

13. Zarówno kamień jak i damka mogą wykonywać w jednym ruchu zbić wielokrotnych o ile zachowane są warunki wymienione w punktach 11 i 12, przy czym w czasie wielokrotnego bicia wolno przechodzić wielokrotnie przez to samo pole, ale nie przez tę samą warcabę przeciwnika, zaś przeskoki przez własne warcaby są niedozwolone. Zbite warcaby przeciwnika wolno usunąć z warcabnicy dopiero po zakończeniu bicia (zasada tureckiego bicia).

14. Bicie jest obowiązkowe i ma pierwszeństwo przed wykonaniem innego ruchu (zasada przymusu bicia).

15. W wypadku gdy istnieje wybór pomiędzy zbiciem różnej liczby warcab przeciwnika, to obowiązkowym jest bicie większej liczby warcab (zasada bicia większości). Przy czym damka nie ma przywileju pierszeństwa wykonania bicia przed biciem kamieniem.

16. Jeżeli gracz ma dwie lub więcej możliwości bicia takiej samej liczby warcab przeciwnika, to może wybrać jedną z nich.

17. Jeżeli kamień (zwykła warcaba) przechodzi w czasie bicia przez jedno (z czterech) pól przemiany (w podstawie przeciwnika) i kontynuuje bicie to nie ulega przemianie w damkę i nadal pozostaje kamieniem (zwykłą warcabą).

18. Partia warcabowa może się zakończyć wygraną jednego z graczy lub remisem (wynik nierozstrzygnięty).

19. Gracza uznaje się za zwycięzcę w partii jeśli jego przeciwnik nie może wykonać ruchu z powodu:

• braku warcab (wszystkie zostały zbite),
• braku możliwości wykonania ruchu ponieważ jego warcaby zostały zablokowane (nie ma wolnych pól do ruchu).

20. Remis następuje jeśli:

• Ta sama sytuacja powtarza się po raz trzeci (niekoniecznie kolejna).

lub

• W przypadku 25 ruchów bez użycia kamienia lub bicia.

Warcaby klasyczne

Grane na 64 polowej warcabnicy z użyciem międzynarodowych zasad gry w warcaby podobnie jak w warcabach brazylijskich

Warcaby brazylijskie

W warcaby brazylijskie gra się, podobnie jak w warcaby klasyczne, zgodnie z przyjętymi w naszym kraju międzynarodowymi zasadami gry w warcaby. Sami brazylijczycy nazywają tę odmianę gry „warcabami" i nie znają źródeł nazywania ich „Warcabami brazylijskimi"(!).

Warcaby rosyjskie

Stara historycznie odmiana gry w warcaby na 64 polowej warcabnicy. Z racji swych zasad należy do najbardziej interesujących i „kombinacyjnych" odmian gry w warcaby. Podobne do międzynarodowych zasad gry w warcaby z zastrzeżeniem, że:

• nie obowiązuje „zasada bicia większości" i gracz może wybrać dowolne jedno z możliwych zbić,
• kamień w trakcie bicia przechodzący przez pole damkowe staje się (w locie) damką i kontynuuje dalsze bicie już jako damka.

Warcaby angielskie

Jedna z najstarszych odmian gry w warcaby typowa dla wysp brytyjskich - warcabnica odwrócona do góry nogami i grę zaczynają grający... ciemnymi kamieniami, Anglicy nie byliby sobą nie zmieniając założeń przyjętych na kontynencie europejskim.

• grę rozpoczyna grającymi czarnymi kamieniami (mens), kamienie mogą się poruszać tylko o jedno pole i tylko do przodu po przekątnych,
• zbicie, kamień może wykonać tylko do przodu (bicie do tyłu jest zabronione),
• damka (król) może poruszać się do tyłu lub do przodu, ale tylko o jedno pole po przekątnych,
• bicie damką można wykonać do przodu i do tyłu,
• jeżeli istnieje więcej niż jedna możliwość wykonania bicia można wybrać dowolną z nich (nie obowiązuje zasada bicia większości),
• bicie jest obowiązkowe,
• dopuszczalne jest wielokrotne bicie, o ile jest możliwe,
• kamień ulega przemianie w damkę po wykonaniu posunięcia przez przeciwnika,
• celem gry jest pozbawienie przeciwnika możliwości wykonania ruchu (zbicie wszystkich kamieni przeciwnika lub ich zablokowanie).

Strategia

• Bądź agresywny, jest bardziej prawdopodobne, że wygrasz. Granie na boki planszy jest bezpieczniejsze.
• Do przodu zawsze do przodu, jest dobrze, jeśli tracąc kamienie zdobywasz damki.
• Bezpieczeństwo w ​​liczbie, nie zostawiaj swoich kamieni samych, przesuwaj je jeden po drugim, w małych grupach, aby je chronić.
• Zabezpiecz tyły, chroń przód lub nie przesuwaj końcowych rzędów kamieni tak długo, jak to możliwe, aby zapobiec zdobyciu damki przez przeciwnika.
• Ofiaruj kamień, gdy jest potrzeba. Wyciągaj przeciwnika, dzięki czemu możesz uzyskać przewagę w następnej kolejce, nie wystawiaj swoich damek bez potrzeby.
• Każda damka ma ogromną siłe, staramy się mieć ich jak najwięcej, a nie marnować je, poświęcenie kilku kamieni dla damki, może być dobrym rozwiązaniem.
• Nie zapomnij zablokować przeciwnika, gdy jest to możliwe, nie tylko jeden kamień, ale ich wielokrotność w jednej turze.